Gayrimenkul sektöründe konut satışları son bir yılda azalırken, stoktaki konut fazlalığı da dikkat çekici noktaya ulaştı. Ancak; kimi kaynaklara göre 2 milyon, kimi kaynaklara göre 1 milyon 800 bin, kimisine göre de 1.5 milyon adet olarak ifade edilen stokların azalan yeni konut inşaatı ruhsatları da düşünülerek 3 yılda erimesi bekleniyor.
Sektör temsilcilerine göre stoklar ortalama 1 milyon 800 bini kabul edildiğinde ve Türkiye’deki ortalama konut ihtiyacının 600-650 bin olduğu düşünüldüğünde stokun 3 yılda eritmesi söz konusu. Konut satışlarım canlandırmak için alıcıyı faizsiz yöntemle konut sahibi yapacak yeni modellerin uygulanmasının da piyasada konuşulduğu kaydediliyor.
“Faizsiz finans havuz modelinin” yaygınlaştırılması ile stokların eritilmesinin söz konusu olduğunu dile getiren sektör temsilcileri, tasarruf sandığı modelinin de daha aktif kullanılmasının gündeme geleceğini kaydediyorlar.
Yeni inşaatlar azalıyor, konutta stoklar 3 yılda erir
Konuttaki stok sorununa işaret eden Özak GYO Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Akbalık, stokların erime sürecinde nitelikli konutların öne çıkacağını söyledi. “Halihazırda piyasada biri bilinçsiz üretilen ve tüketicilerin beklentisine uygun kullanım alanı ve lokasyonu uymayan tamamen sürü psikolojisi ile yapılan projeler ile tüketicinin taleplerine uygun olarak yapılmış nitelikli projeler gibi iki tür proje var.
Nitelikli konutlar mevcutta yaşanan finansal sıkıntılardan etkilendi. Ancak satışları azalarak da olsa devam ediyor. Diğer konutlar ise zaten fînansal sıkıntıdan önce sorun yaşıyordu” diyen Akbalık, “Örneğin bilinçsizce yapılan bu tür boyutunda 40 metrekare yatak odası yapılmış, salona 25-30 metrekare ayrılmış ki bu tarz projelerin satışında çok sıkıntı yaşanıyor. Ya da bir dönem 1+1’ler çok satıyor diye bu tipte yapılan çok sayıda projenin satışında zorluklar çok fazla.” dedi.
Son 1.5 yıllık dönemde maliyetlerin yüzde 60 arttığını belirten Akbalık, “Gayrimenkul şirketleri bu artışları fiyata yansıtmadı. Böylece mevcut stoklar birer ucuz ürün haline geldi. O yüzden bir fırsat barındırıyor. Sektör de bu yılın eylül ayından itibaren başlayacak olan hareketlilikle birlikte yeniden fiyatlar artmaya başlayacak” diye konuştu.
Canlanma doğru projelerin satışına hız verecek
Öte yandan Türkiye’nin genç nüfusa sahip olması, aile yapısının küçülmesi, yeni evlenenler ve yaşam biçimleri değiştikçe bu taleplerin de her geçen gün değişkenlik gösterdiğini kaydeden Akbalık, “Bu nedenle Türkiye’de yılda 650 bin ile 700 bin yeni konuta ihtiyaç duyuluyor” dedi. Akbalık, canlanmayla birlikte doğru yapılmış projelerin satılacağını kaydetti. Bilinçsiz üretilen konutları defolu olarak tanımlayan Akbalık, bu konut tiplerini atıl olarak değerlendirdi.
Dolayısıyla bu yılsonu başlayacak olan ve gelecek iki yılda daha da hareketlenecek satışlarla şu andaki konut stokunun ister 1 milyon ister 2 milyon olsun eriyeceğini aktardı. Akbalık, şöyle konuştu: “Ayrıca yeni inşaat üretimi de azalıyor. Dolayısıyla üretim azaldığında ve mevcut stoklar talep gördüğünde bu bir şekilde erir.”
Kamu fiyat erişimi konusunda çalışma yapıyor
EYG Grup Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik’te alınan konut ruhsatlarının son iki yada her yıl yüzde 50 azalarak gittiğini aktararak, “2018 yılında 2017 yılma göre yüzde 60 oranında sektörde küçülme yaşandı. Şimdi 2019’un ilk çeyrek verilerine baktığımızda ise 2018 yılına göre yüzde 50 küçülme yaşanmış. Yani konut ruhsatları yok denecek azalmış. Bu kadar az üretim varsa hiçbir şey yapılmazsa eldeki stok 3-4 yılda eritilebilir” dedi.
Yeni artış 2005 -2015 gibi yüksek olmayacak
Stokların eritilmesiyle ilgili değerlendirme yapan TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, Türkiye’deki ortalama konut ihtiyacının 600-650 bin olduğu kabul edildiğinde sektörün 3 yılda mevcut stokları eritmesinin mümkün olduğunu belirtti.
Konut sektöründe canlanma için ülkedeki faiz, enflasyon getiri oranı ile gayrimenkulün getiri oranlarında pozitif bir gelişme yaşanmasının önemli olduğunu aktaran Maya, “O yüzden konut kredisi faiz oranlarındaki düşüşün yanı sıra mevduat faiz oranlarındaki düşüş canlanmada etkili olacak” dedi. Maya, “Bunların dışında alternatif faizsiz havuzlu ödeme sistemlerinin geliştirilmesi ve yapı tasarruf sandığı sisteminin biraz daha aktif kullanılmasını içeren çözümler piyasada konuşuluyor. Ayrıca yeni ekonomik planlar ve yapı ruhsatlarına bakıldığında kamu yatırımlarında inşaatın payının azalıyor. Bu çekilme sektöre yeni girişleri engelleyici olacak. Böylece stoklara eklenme hızı düşecek” yorumunu yaptı.
3 yılda azalmasını bekliyoruz
Faizlerin bu aydan itibaren düşmesini beklediklerini bu nedenle yeni bir talep artışı beklediklerini aktaran Fuzul Yapı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Eyüp Akbal ise ayrıca bakanlığında fiyat ve erişim konusunda çalışmalar yaptığını söyledi. Akbal, bunların da devreye girmesiyle satışların artmasını beklediklerini anlattı. Akbal, ayrıca “Gayrimenkulün karlı görünmesi nedeniyle farklı sektörlerden sektörümüze giriş olmuştu. Ancak bu daralmanın etkisiyle yeni oyuncu girmeyecektir. Bu nedenle Türkiye genelindeki stokların 3 yıl içinde azalmasını bekliyoruz” açıklamasını yaptı.
PATRONLAR VE UZMANLAR NE DİYOR?
Özak GYO YKB Ahmet Akbalık
Maketten satışa Hollanda sistemiyle denetim gelmeli
Bu sistemde maketten satışlarda belediyeye önce finansmanı götürüyorsun, sonra belediye şirkete 6 ay süre veriyor. Eğer bu 6 ay içinde maketten satışta yüzde 40 satış yakalarsan gidip inşaat izni alıyorsun. Böylece talep olup olmadığı ölçümlenebiliyor ve kaynaklar boşuna harcanmıyor. Bu konuda acil düzenleme şart.
EYG Grup Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik
Yabancı vatandaşlık için alıyor iç piyasanın canlanması şart
Yabancılar bir yıl önce 1 milyon dolara alacağı bir ürünü bugün 400 bin dolara alabiliyor. Şu andaki iştahları Türk vatandaşı olma isteğinden kaynaklanıyor. Yoksa gelip ‘bir projeden 50 tane alayım buraya yatırım yapayım’ için gelen yok. Yabancı satışı yıllık 50 binleri bulsa dahi genel satış içindeki payı yüzde 5 ila 7’yi bulabilir. Bu oran sektörü ayakta tutamaz. Hareket için satışların yüzde 95’ni oluşturan iç tüketimin canlandırılması lazım.
TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya
Yeni büyümeyi yüksek üretimli döngüyü içermez
Sektöre yeni girişler engellenirse, stoklara yeni inşaatların eklenme hızı düşecek. Dolayısıyla sektörün daha sağlıklı bir yapıya kavuşması mümkün. Ancak sektörün sağlıklı yapıya kavuşmasıyla birlikte oluşacak yeni canlanmanın tablosu 2005 ve 2015’li yıllardaki gibi olmaz. Çünkü orada yılların birikimi bu süre içinde karşılandı. Dolayısıyla yeni büyüme önceki dönemlerdeki gibi yüksek üretimli bir döngü içermeyecek.
Fuzul Yapı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Eyüp Akbal
Yabancılarda alır gurbetçilerde
Yabancıların vatandaşlık amaçlı konut alımları hızlanacak. Birde yaz ayları itibariyle gurbetçilerin de devreye girmesi nedeniyle ilk aylara göre daha iyi satışlar olacaktır. Gayrimenkulü kârlı gören başka sektördeki insanlar, sektöre giriş yaptı. Ancak daralmanın etkisiyle yeni oyuncu artık girmez. Bu da yeni stokların önüne geçecektir.
Leyla İlhan- Dünya
News
GENEL
KONUT PROJELERİ
GÜNDEM
AJANDA
GÜNDEM
GÜNDEM