EVA Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık A.Ş. ile Akademetre Araştırma & Stratejik Planlama işbirliğiyle gerçekleştirilen 2016-2018 AVM Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı. Bu yıl ‘Türkiye AVM Potansiyel Analizi 2016-2018’ başlığıyla yayımlanan araştırma raporu, bu yıl alışveriş merkezlerinde kategori bazlı sektörel kiraları, üç büyük şehirdeki kategori bazlı kiralama rakamlarını, İstanbul özelinde her iki yakadaki kira ortalamalarını ve Türkiye AVM ortalama kiralarını da veren analizlerle zenginleştirildi.
‘Kayıpların telafisi mümkün’
EVA Gayrimenkul Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, AVM piyasasında rekabetin gittikçe zorlaştığını belirterek artık alışveriş merkezi üretiminde ekonomik kayıp yaşanmaması için üretimin doğru yerde ve büyüklükte yapılmasının her zamankinden daha fazla önem taşıdığını vurguladı. Bu alandaki ihtiyaçların planlanan arz ile eşleşmesi gerektiğine vurgu yapan Yazıcı, aksi takdirde doymuş gibi görünen pazarların doymamış gibi görülerek yatırımcıyı hayal kırıklığına uğratabileceğine dikkat çekti. Plansız proje geliştirmenin olumsuz sonuçlarının artık ölçülebildiğini kaydeden Yazıcı, gelecekte de fonksiyonunu yitiren AVM’ler olacağını buna karşılık kayıpların geri dönüşünün de mümkün olduğunu ifade etti.
‘Deklare edilen AVM’lerin sadece yüzde 30’u açılıyor’
Yatırımcılar her sene büyük hevesle yeni açılışlar deklare etmesine karşılık bunların ancak yüzde 30’unun gerçekleştiğine dikkat çeken Yazıcı araştırma sonuçlarına göre, AVM büyüklüğünün artış trendi içinde olduğunu da dile getirdi. Artık yeni nesil AVM’ler planlandığına da anlatan Yazıcı “Artık AVM’ler yeni yaşam alanlarıyla birlikte planlanıyor ve AVM’lerde sadece eğlence unsuru değil, sosyal medya ve medyanın da aktif şekilde kullanıldığı görülüyor” dedi. Öte yandan tercihlerde mesafenin ciddi bir belirleyen olarak öne çıktığını da kaydeden Yazıcı, artan rekabette artık kimliği olan, doğru konsept ve bileşenle öne çıkan, doğru yönetilen ve yeni nesile ayak uydurabilen AVM projelerinin başarılı olacağı tahminini dile getirdi.
‘Cirosal büyüme hızla devam ediyor’
Akademetre Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Halil İbrahim Zeytin de cirosal büyümenin hızla devam ettiği AVM sektöründe 2009 yılında 20,6 milyar TL olan cironun 2016 yılında yüzde 9.5 büyümeyle 105,9 milyar TL’ye, 2017 yılında yüzde 12.4 büyümeyle 119 milyar TL’ye, 2018 yılında ise yüzde 10.9 büyümeyle 132 milyar TL’ye ulaşacağını söyledi. Araştırmanın yeni nesil AVM’lerin cirosal büyümeye ciddi katkı sağladığını ortaya koyduğunu anlatan Zeytin, bu kapsamda, cadde AVM’leri, AVM bit pazarları, açıkhava AVM’leri, tematik AVM’ler, ihtisas çarşıları ve karma kullanım AVM konseptlerinin farklılık yaratarak farklı taleplere cevap verebildiği söyledi. AVM sayısının artışı ve rekabetin zorlaşmasına paralel olarak geliştiricilerin yenilikçi arayışlara yöneldiği belirten Zeytin, bu çerçevede mimaride farklılık, sosyal aktivitelerde çeşitlilik, ölçeklerde büyüme ve çocuklara verilen değer öne çıkan faktörlerin başında geldiğini de sözlerine ekledi.
2016-2018 AVM Araştırması’nın öne çıkan bazı sonuçları şöyle:
AVM sayısı yılsonunda 414’e çıkacak
2016 Mart ayı itibariyle 369 olan AVM sayısının ise 2016 sonunda 414’e, 2017’de 443’e, 2018’de 448’e yükseleceği tahmin ediliyor. Son üç yıllık analizlere göre ise 2016 ve 2017 yıllarında ortalama yüzde 10’luk bir büyüme söz konusu iken 2018 için büyüme oranının yüzde 2 dolayında olacağı öngörülüyor.
Türkiye genelinde kiralanabilir AVM alanı 2015 Mayıs ayı itibariyle 10 milyon 909 bin 365 metrekare yükseldi. Aynı dönemde İstanbul’da 4.1 milyon metrekare, Ankara’da 1.3 milyon metrekare, İzmir’de ise 469 bin metrekare kiralanabilir alan bulunduğu saptandı. Üç büyük şehir toplam kiralabilir alanın yüzde 56’sına ev sahipliği yaparken İstanbul’da halihazırda 116 AVM faaliyet gösterdiği de araştırmanın sonuçları arasında yer aldı. EVA Gayrimenkul Değerleme uzmanları, İstanbul’da AVM sayısı ve kiralabilir alan büyüklüğünün hızlı bir artış içinde olduğunu belirterek bu artışın yıllarda da devam edeceği öngörüsünü ortaya koydu. Araştırmaya göre, alışveriş merkezlerinde kira değerleri ağırlıklı ortalaması Türkiye genelinde aylık bazda metrekare başına 29,03 dolar. İstanbul’ da bu rakam 41,67 dolar, Ankara‘da 21,77 dolar, Anadolu şehirlerinde ise 20 dolar seviyesinde bulunuyor.
12 milyon metrekare AVM’nin yüzde 10’unun sistemden çıktı
2015 yıl sonu itibariyle İstanbul’da fonksiyonunu kaybeden yaklaşık 800 bin metrekare AVM alanı bulunurken Ankara’da bu rakam 150 bin metrekare diğer tüm şehirlerde 434 bin metrekare olarak saptandı. Araştırma bugüne kadar üretilen yaklaşık 12 milyon metrekare AVM’nin yüzde 10’unun sistemden çıktığını gösterdi. Rapora göre son beş yıldır her sene yaklaşık 250-300 bin metrekare alan fonksiyonunu kaybederken son beş yılda kayıpların yüzde 12’si sisteme geri döndü.
59 şehirde AVM var
Araştırma raporuna göre 2015 yılında 59 şehirde AVM varken 2018 yılına kadar dört kentin daha AVM ile tanışması öngörülüyor. 2018 yılında 18 şehirde AVM olmayacağı da araştırmanın sonuçları arasında yer alıyor. Toplam 10,9 milyon metrekare kiralanabilir alanın yaklaşık 7.8 milyon metrekaresinde yerli yatırımcı yer alıyor. Yabancı sermayenin içinde bulunduğu kiralanabilir alan, toplam alanın yüzde 25’i seviyesinde bulunuyor. Proje halinde olan AVM yatırımlarının da yüzde 75’i yerli sermaye tarafından geliştiriliyor. Önümüzdeki yıllarda planlanan AVM projelerinde de yerli yatırımcıların daha baskın olduğu da belirtiliyor.
Potansiyel Anadolu’da
Türkiye genelinde 2016 AVM stoğu yaklaşık 11 milyon metrekare olarak görülüyor. Deklare edilen AVM’ler açılırsa sektörün 2018 sonunda 14 milyon metrekare alana sahip olacağı tahmin ediliyor. Öte yandan 2016-2018 yıllları itibariyle en yüksek potansiyelin Anadolu’da olduğu belirtilen raporda 2016 yılı itibariyle Türkiye genelinde 24 şehirde 20 milyon metrekare AVM’ye ihtiyaç duyarken, 16 şehirde 40 milyon metrekare AVM’ye ihtiyaç duyuyor.
News
GÜNDEM
GÜNDEM
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL