Ekonomik sıkıntı yaşayan konut üreticileri yabancıya değerinin altında satış yapmış Türkiye’de gayrimenkul sektörü son yedi yılda ciddi mesafe katetti. 2008’de 430 bin adet olan yıllık toplam konut satışı, 2012’de 700 bine ancak ulaşabilmişti. 2012’deki 701 binlik satış ne Avrupa’da ne Asya’da ne de Körfez’de dikkat çekmişti. Ancak bir sonraki yıl toplam konut satışı 1 milyon 150 bini aştı. Ve böylece Türkiye, 2013’te konut satışında 5,1 milyon adetle Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi ülkeler arasında bir anda ABD’nin ardından ikinciliğe sıçradı ve Avrupa’da da zirveye oturdu. O yıl Avrupa’da Türkiye’nin ardından gelen İngiltere’de satılan konut sayısı 977 bin idi.
40 bine ulaştı
Bu sıçramada özellikle 2012’de ortalama yüzde 0,98 olan konut kredi faizinin 2013’te yüzde 0,77’ye gerilemesinin etkisi oldu. Sadece bu sayede banka kredili konut satışları 2013’te 2012’ye kıyasla 160 bin adet artarak 460 bine ulaştı. Ayrıca 2013’te Mütekabiliyet Yasası da yürürlüğe girdi ve ilk kez yabancılara 12 bin adet konut satıldı. Türkiye sonraki yıllarda da agresif büyümesini daha düşük bir hızla da olsa sürdürdü. Gelinen noktada ise toplam konut satışlarını 1,5 milyona yaklaştırdı ve Avrupa birinciliğini iyice sağlamlaştırdı. Yabancılara satılan konut satış adedini de 40 bin adede ulaştırdı.
Ev başına 59 bin dolarlık gerileme
Ancak geçtiğimiz haftalarda Merkez Bankası’nın (TCMB) ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) peşi sıra açıkladığı istatistikler, Türkiye’de son iki yıldır konutta yaşanan ekonomik sıkıntıyı gözler önüne seriyor. Nitekim TÜİK verilerine göre ilk sekiz ayda yabancıya satılan toplam konut sayısı yaklaşık yüzde 50’lik artışla 27 bin 748’e ulaştı. Bu sekiz aylık sürede yabancılara gayrimenkul satışından elde edilen gelir ise 3 milyar 211 milyon dolar oldu. Şimdi aynı resmi bir yıl öncesine götürelim.
2018’in ilk sekiz ayında yabancıya 18 bin 540 konut satılmıştı; yani bu yılın ilk sekiz ayına göre 9 bin 208 adet daha az konut. Ancak elde edilen gelir 3 milyar 233 milyon dolardı; yani bu sene ilk sekiz aya göre 22 milyon dolar daha fazla. Bu, bize ortalama bir evin değerinin yabancı nezdinde 174 bin dolardan 115 bin dolara gerilediğini gösteriyor.
Kur etkisi yüzde 17
Bunun nedenlerini birkaç madde ile açıklayabiliriz. İlki, döviz kurunda yaşanan durumu yabancıların fırsata çevirmiş olması. Nitekim 2018’de dolar kuru alış ortalaması 4,81 TL iken, bu tutar 2019’da 5,63 TL oldu. Kurdan dolayı alım güçleri yüzde 17 artmış.
Ancak aldıkları konut adedindeki artış benzer oranda değil: Yüzde 50! Dolayısıyla yüzde 33’lük daha büyük sebebi, nakit sıkışıklığı yaşayan konut sektörü ile pazarlığı oldukça sıkı tuttukları şeklinde açıklamak abartı olmayacaktır. Ekonomik sıkıntı yaşayan Türkiye’de nakde ihtiyaç duyan konut üreticisi sayesinde yabancı, 9 bin 208 konutu bedavaya getirmiş.
Arif Bayraktar-Bloomberg Businessweek
News
GENEL
GENEL
GENEL
ANKARA KONUT PROJELERİ
GÜNDEM
GÜNDEM