Suudi Arabistan öncülüğündeki altı Körfez ülkesinin Katar’a diplomatik ilişkilerini kesmesi ve bu ülke ile olan sınırlarını kapatması, Katar’da iş yapan Türk şirketlerini sıkıntıya sokmaya başladı. Bu ülkede iş yapan Türk şirketleri mal göndermekte zorlanıyor.
Körfez’de temkinli bekleyiş
Suudi Arabistan, Mısır, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Libya ve Maldivler’in Katar’la diplomatik ilişkileri kesmesi ile başlayan Katar krizi, bu ülkede yatırımları bulunan Türk şirketlerini zora sokmaya başladı.
Kriz Suudi Arabistan’ın Katar’a “insani yardım” gönderebileceğini açıklaması ve ABD ile Katar arasında imzalanan 12 milyar dolarlık silah anlaşması sonrasında diplomatik olarak az da olsa yumuşamış gözükse de, Katar’ın tüm kara sınırlarının kapatılmış olması nedeniyle bu ülkede iş yapan firmalar mal erişiminde sıkıntı yaşıyor.
Türkiye arabuluculuktan vazgeçmemeli
Türkiye’nin ilk günden beri arabuluculuk pozisyonu ile hareket ettiği krizin bir an önce sona ermesini bekleyen Türkiye iş dünyası temsilcileri, ambargonun uzaması halinde Katar’da milyarlarca dolarlık yatırımların durma noktasına gelebileceği uyarısında bulunuyor.
Yaklaşık 2 milyonluk nüfusa sahip olan Katar, 129 bin dolar kişi başına yıllık gelir ile dünyanın en zengin ülkesi. Yurtdışındaki toplam yatırımlarının tutarı 335 milyar doları bulan Katar’da yabancı yatırımcı için potansiyeli olan en önemli sektör müteahhitlik.
Bu noktada da ihracatta inşaat demiri ile öne çıkan Katar ile ticaret 700 milyon dolar ile sınırlı kalmış durumda. Ticaretin üçte ikisini Türkiye’nin ihracatı oluşturuyor.
Müteahhitlik hizmetleri ve inşaat demiri ihracatından sonra ise elektronik ürünler, mobilya ve hazır giyim sektörleri öne çıkıyor. İki ülke ticaret köprüsünü geliştirmek için 2017 başında Doha’da EXPO Turkey by Qatar’ fuarı gerçekleştirmişti. Fuara Türkiye’den Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde 300 Türk şirketi katılmıştı.
14,2 milyar dolarlık iş
Türk müteahhitleri, 2000 yılından bu yana Katar’da faaliyet gösteriyor. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) verilerine göre, bugüne kadar Katar’da üstlenilen projelerin toplamı 14,2 milyar dolara ulaşmış durumda. Toplam 128 proje içinde, STFA ve Yapı Merkezi’nin yabancı ortaklarıyla birlikte üstlendiği 4,4 milyar dolarlık Doha Metrosu başta olmak üzere ağırlıklı olarak altyapı, ulaşım ve konaklama inşaatları mevcut.
Ayrıca Tekfen’in aldığı Al Khor Otoyol Projesi, 2,1 milyar dolar bedelle grubun bugüne kadar tek seferde imzaladığı en büyük sözleşme olma özelliğine sahip. Tekfen bunun yanında 2022’de Katar’da düzenlenecek Dünya Kupası için inşa edilecek stadın da ihalesini kazandı. Bu projenin de 300 milyon dolara mal olması bekleniyor. Türk şirketler, son dönemde özellikle Dünya Kupası için yapılacak alt ve üstyapı projelerinden pay almak istiyor.
Katar toplamda Dünya Kupası için 170 milyar dolar yatırım yapılacağını duyururken, Türk şirketler bu pastadan yaklaşık 20 milyar dolarlık pay kapmayı hedefliyor.
Tedarik zinciri bozuluyor
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün, ilan edilen ambargo sonrasında Katar’da iş yapan Türk müteahhitler için henüz olumsuz bir gelişme yaşanmadığını söylüyor. “Ancak bu durum hiç olumsuzluk yaşanmayacak anlamına gelmiyor” diye konuşan Yenigün, sınırların kapalı olması nedeniyle tedarik zincirindeki bozulmaya işaret ediyor.
Türkiye’nin Katar’a en önemli ihracat kalemlerinden biri olan inşaat malzemelerinin tedarikinde sorunlar yaşanmaya başladığına işaret eden Yenigün, “Örneğin Türk firmalarımız inşaatında beton dökecek. İhtiyacımız olan malzemeleri daha önce Dubai’den hemen getirttiğimiz için şimdi sorunlar yaşıyoruz.” diyor.
Malzeme sorununun 15-20 gün daha göz ardı edilebileceğini dile getiren Mithat Yenigün, “Ancak süre uzarsa yatırımlar zarar görür. Bizim hem Katar ile hem de diğer Körfez ülkeleri ile sıcak ilişkilerimiz var. Sayın Cumhurbaşkanının buradaki arabuluculuk rolü çok doğru ve önemli. Biz bir an önce daha kötü sonuçlar yaşanmadan bu krizin çözülmesini bekliyoruz” diye konuşuyor.
Ambargocu ülkelerle ticaret 19 milyar dolar
Körfez’deki Katar krizinde Katar’ın yanında duran Türkiye ile başını Suudi Arabistan ve Mısır’ın çektiği ambargocu ülkeler arasındaki ticaret son yıllarda artan bir eğilim izliyor. 2016 sonu itibariyle bu ülkelerle dış ticaret 19 miyar dolar seviyesinde.
Körfez ülkeleri içerisinde Katar, Türkiye’nin son yıllarda önemli ticari ve siyasi işbirliklerine girdiği ülke olarak öne çıkıyor. Toplam dış ticaret 700 milyon doların biraz üzerinde olsa da Katar’ın Türkiye’deki yatırımlarının 18 milyar doları bulduğu belirtiliyor.
Türkler Katar Dünya Kupası için tetikteydi
Türk şirketler, 2022’de Katar’da düzenlenecek Dünya Kupası için açılan 170 milyar dolarlık yatırım projesinden pay almak istiyor. Ambargonun mimarı sayılan Suudi Arabistan’a ihracat ise 2016’da 3,1 milyar dolar civarında seyretti İhracatta tekstil ve hazır giyim, elektrik elektronik, mineral yağlar, makine, mobilya ve taşıt akşamlan ön planda.
Arap Körfezi’nde yedi emirlikten oluşan ve siyasi merkezi Abu Dabi, ticari ve finans merkezi ise Dubai Emirliği olan BAE ile ticari ilişkiler de Türkiye için önemli. 2015’te 4 milyar 681 milyon dolar olan ihracat geçen yıl 5 milyar 406 milyon dolara çıktı. 2017 yılı içinse öngörüler yükseliş trendinin devam edeceği yönünde. Mısır’da yaşanan darbe sonrasında Türkiye-Mısır arasındaki diplomatik ilişkiler kesilmesine rağmen, bu ülke ile dış ticaret de 20l6’da 4 milyar doları aşarak darbe öncesi döneme geri dönmüş durumda.
Aram Ekin Duran/Ekonomist
News
İSTANBUL KONUT PROJELERİ
GÜNDEM
GÜNDEM
GENEL
GENEL
GENEL