İnşaat sektöründe işsizlik artıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İstihdamdaki düşüşte inşaat sektörünün payı büyük. Son altı ayda 550 bin işçi işsiz kaldı Lokomotif olmak zor. Sektörler açısından da bu böyle. Geçtiğimiz yıl otomotiv sektörü yüzde 40, beyaz eşya sektörü yüzde 17 küçülürken, inşaat sektöründe küçülme konut satışı açısından yüzde 2, genel resimde ise yüzde 6’ya yakın bir oranda gerçekleşti. Buna rağmen herkes inşat sektörüne odaklanmış durumda. Bunun aslında bazı önemli sebepleri var. Nitekim Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verileri, sadece inşaat sektöründe çalışanların sayısının Ekim 2018’de bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 250 bin azaldığını gösteriyor. İnşaat sektöründe çalışan sayısı 1,9 milyona gerilemiş durumda.

500 bin işçi işsiz kaldı

Yol-İş Sendikası Başkanı Ramazan Ağar’a göre Ocak sonu itibariyle son altı ayda 550 bin inşaat işçisi işsiz kalmış. Ağar, böyle dramatik bir düşüşün ilk kez yaşandığına dikkat çekiyor.

Bunda hem inşaat üreticilerinin işlerinin yavaşlamasının hem de mega projelerde yaşanan azalmaların etkisi söz konusu. Mevduat faizinin bir kişiye, sahip olduğu paradan beş yılda bir tane daha verme vaadi, birçok sektörde olduğu gibi inşaat sektöründe de önce talebi, sonra işleri yavaşlattı. Dolayısıyla şantiyelerde durmalar yaşanıyor.

Banka kredisi kullanımı yüzde 10

Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği’nin (GYODER) 2018 yılı raporuna göre; sektörde markaların başlattığı kampanyalar ile tüketiciye uzun vadeli yapılan senetli satış 2018 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 48,2 oranına ulaşmış durumda. Aynı dönemde banka kredisi kullanım oram ise yüzde 10.

GYODER yönetimine göre senetli satışların hızlı artışında, banka kredisi kullanım oranında yaşanan hızlı düşüşün etkisi var. Öte yandan Türkiye’nin 81 şehrinde yaşayan ortalama gelire sahip bir ailenin, 120 ay vadeli konut kredisi kullanarak konut sahibi olup olamayacağını ölçen REIDIN Konut Satın Alma Gücü Endeksi incelendiğinde ise 2018 son çeyrek döneminde konut satın alma gücü endeks değeri 75 puan şeklinde gerçekleşmiş.

100 endeks puanının altında gerçekleşen bu durum ülke genelinde ortalama gelire sahip bir ailenin, mevcut faiz oranı ile (2018 dördüncü çeyrek dönem ortalaması yüzde 2,38) 10 yıl vadeli konut kredisi kullanarak bir konut sahibi olmakta zorlanacağına işaret ediyor. Şu an konut kredi faiz oranı yüzde 1,68’lere gerilemiş durumda; ancak ortalama halen yüzde 2’nin üzerinde seyrediyor.

Gurbetçi “in” oldu

Bu sebeple konut üreticileri, enflasyon ve mevduat baskısı yaşamayan gurbetçi ve yabancı alıcıları gözüne kestirmiş durumda. Bu kapsamda düzenlenen tüm fuarlara toplu katılan markalar, devletten de yabancıya satış özelinde yeni teşvikler bekliyor. Bunların başında ihracatçı teşviklerinden faydalanmak geliyor. Ama asıl bekledikleri Emlak Bank.

GYODER Yönetim Kurulu’nun yıllık raporunda yer alan “Emlak Bankası’nın sektöre özgü özel çözümler üretebilecek bir banka yapısına dönüştürülmesi yararlı olacaktır. Bu amaçla yurt dışında örneği olan ipotek sistemleri ile menkul kıymetleştirme yapabilecek ve düşük gelir sahiplerine uzun vadeli düşük faizli kredi sağlayabilecek bir temada olması fayda sağlayacaktır” ifadesi de aslında durumu gözler önüne seriyor.

Ofis de daraldı

Gayrimenkul sektöründe yaşanan durgunluğun ofis pazarında da benzer bir yansıması mevcut. Ekim-Aralık 2018’de İstanbul’da 92 bin 750 metrekare yeni ofis alanı pazara girerken 2018’de ofis arzı toplamda 376 bin 631 metrekare artarak toplam arz 6,18 milyon metrekareye çıktı. Dördüncü çeyrekte gerçekleşen kiralama işlemleri bir önceki yılın aynı dönemi ve geçen çeyreğiyle karşılaştırıldığında ise Türk Parası Kıymetini Koruma hakkında tebliğlerin etkisiyle sırasıyla yüzde 7,78 ve yüzde 20,22 oranlarında düştü ve 65 bin 564 metrekare olarak kaydedildi.

Dördüncü çeyrekte, metrekare bazında anlaşmaların yüzde 62,51’i Anadolu yakasında, yüzde 19,40’ı merkezi iş alanlarında (MİA) gerçekleşti. MİA dışında Avrupa yakasından gerçekleşen anlaşmalarda (yüzde 18,08) geçen çeyreğe kıyasla önemli bir artış kaydedildi. 2018 yılı sonunda ofis boşluk oranı yüzde 24,68 olarak gerçekleşirken, bu çeyrekte gerçekleşen en büyük yeni kiralama işlemleri arasında ÇimSA (2 bin 594 metrekare, Rönesans Tower), Yöntem Kozmetik (2 bin 400 metrekare, 4B Plaza), Lexus (2 bin metrekare, Süzer Plaza) ve Eaton (bin 927 metrekare MOB) bulunuyor. Bunlara ek olarak, Index Grup Seba Office’te 7 bin metrekare alan aldı.

Satın almalar yaşandı

Artan satılık gayrimenkuller ile birlikte yatırım aktiviteleri de ivme kazanmış durumda. Vakıf GYO’nun Nidapark Küçükyalı’da 102 adet ofis bağımsız bölümünü 220,7 milyon lira karşılığında Emlak Konut GYO’dan satın alması, Doğuş GYO’nun D Ofis Maslak’ı Doğuş Holding’den 525,69 milyon lira karşılığında satın alması, AG Anadolu Grup Holding’in eski Alternatifbank genel müdürlük binasını 62 milyon lira karşılığında Karadeniz Örme’ye satması ve İş Portföy Yönetimi’nin Adalar Ofis Binası’ndaki üç katı İş GYO’dan 25,8 milyon liraya satın alması önde gelen operasyonlardan oldu.

Arif Bayraktar – Bloomberg Businessweek